Może wydawać się, że niewiele rozumieją z tego, co się dzieje, jednak tak samo jak dorośli czują lęk, napięcie, żal, tęsknotę za kolegami oraz wieloma innymi elementami „starego życia”. Wszystko zrobiło się inne: sposób uczenia się, spędzania wolnego czasu, zabawy, kontakty międzyludzkie, priorytety. W świecie, który w „normalnych warunkach” i tak jest złożony i skomplikowany, nagle zabrakło poczucia przewidywalności i bezpieczeństwa.
Dzieci, poza doświadczanymi trudnościami związanymi z samą pandemią i sytuacją własnej rodziny musiały nauczyć się, jak być uczniem szkoły zdalnej. Często reagują rozdrażnieniem, buntem, nasilonymi niepokojącymi zachowaniami, są znudzone, apatyczne i wykazują brak motywacji do działania. Ta niepokojąca wielu rodziców zmiana lub nasilenie trudnych zachowań, pojawiające się u niektórych dzieci, to normalna reakcja na trudną sytuację.
Co zatem zrobić, aby w tym nowym, dziwnym świecie pomóc dzieciom się odnaleźć?
- Przyjmij to, co dzieje się z Twoim dzieckiem i pomóż mu zaakceptować jego uczucia.
- Pamiętaj, że trudne zachowania dzieci, nawet jeśli sprawiają takie wrażenie, niemal nigdy nie wynikają z ich złej woli. Zazwyczaj są wynikiem utraty kontroli spowodowanej znajdowaniem się w sytuacji przekraczającej możliwości dziecka.
- Zważ na to, że dziecko zaczyna krzyczeć na rodzica, ponieważ nie potrafi w inny sposób wyrazić swojej złości.
- Wiele zachowań, które niepokoją rodziców, wiąże się z fazą rozwojową, którą przechodzi dziecko, z jego indywidualnymi cechami, temperamentem, profilem sensorycznym lub nie w pełni zaspokojonymi potrzebami.
- Bądź uważnym na uczucia, których doświadcza dziecko. Ważne jest, aby wiedziało, że to normalne, że czuje się smutne, zestresowane, zdezorientowane, czy złe.
- Wypytywanie warto zastąpić serdeczną rozmową, która często ułatwia podzielenie się swoimi uczuciami. Każde dziecko niezależnie od wieku, potrzebuje przede wszystkim czuć się kochane i bezpieczne.
- Poradzenie sobie z trudnymi emocjami wymaga czasu, dlatego niektóre rzeczy trzeba po prostu odpuścić.
- Dziecko wyczuwając niepokój dorosłych może przestać pytać o niepokojące je rzeczy. Ważne jest, aby usłyszało od rodzica, że zawsze może go zapytać o to, co jest dla niego niezrozumiałe lub „straszne”.
- Wspólnie ustalcie, jak będzie przebiegał wasz dzień. Wyznaczcie konkretne godziny na posiłki, naukę, zabawę, tak aby dziecko wiedziało czego się spodziewać. Brak określonego i stabilnego planu wywołuje napięcie i frustrację. Rutyna daje poczucie bezpieczeństwa.
- Wiele rodziców pracuje obecnie zdalnie – w takiej sytuacji uprzedźcie dziecko kiedy absolutnie nie może przeszkadzać, dając mu jasny sygnał (np. plakietka „stop” na zamkniętych drzwiach) i wspólnie planując, co będzie wtedy robiło. Przed podjęciem tej pracy warto poświęcić dziecku 10 minut pełnej uwagi - łatwiej mu wtedy będzie wytrzymać ten czas.
- W walce z nudą pomocne może okazać się zrobienie spisu różnych rzeczy, które można wykonywać w wolnym czasie (bank zabaw i aktywności)
- Gdy dziecko jest w dobrym nastroju ustalcie, co może zrobić w trudnej sytuacji, aby się wyciszyć.Warto wybrać miejsce, w którym czuje się dobrze i wyposażyć je w przedmioty, które pomagają się dziecku uspokoić (np. poduszka, koc, ulubiona zabawka czy książka).
- Pamiętajcie, że odwrócenie uwagi jest skutecznym sposobem na przywrócenie spokoju, zwłaszcza u młodszych dzieci.
- Rodzicu - wygospodaruj w ciągu dnia choć kilkanaście minut na relaks, hobby lub zwyczajne „nicnierobienie” , bo to Ci pomoże w nabraniu siły i cierpliwości do mierzenia się z wyzwaniami, jakie często stawiają przed nami dzieci.
Niezależnie od tego, czy jesteś nauczycielem, czy rodzicem: - Selekcjonuj informacje, czytaj tylko wiadomości z rzetelnych i sprawdzonych źródeł, aby nie ulegać panice. Rób sobie przerwy w przeglądaniu Internetu.
- Asertywnie i stanowczo określaj granice i nie pozwalaj ich przekraczać.
- Masz prawo prosić o wsparcie – bliskich, przełożonych, kolegów.
- Przypomnij sobie, na jakie miłe aktywności zawsze brakowało Ci czasu i pozwól sobie na nie teraz.
- Łap dystans, oglądaj ulubione filmy, czytaj książki, rysuj, rób zdjęcia z okna.
- Nie traktuj zachowań drugiej strony (rodzica czy nauczyciela) zbyt osobiście – to raczej reakcja na aktualną sytuację i wyładowanie złości.
- Korzystaj ze wsparcia – ludzie, z którymi możesz porozmawiać, to Twój największy zasób.
- Jeśli przeżywasz coś trudnego (lęk, smutek, bezsilność lub złość), znajdź zaufaną osobę i zadzwoń do niej. Ponarzekaj, jeśli Ci tego trzeba. Takie odreagowanie dobrze robi i nie dopuszcza do kumulowania negatywnych emocji.
Opracowanie:Anna PaliderBibliografia:Danuta Sas
„Emocje dziecka w czasie epidemii”Prof. Sylwia Jaskulska i prof. Barbara Jankowiak
„Relacje i emocje w zdalnym nauczaniu”
